Alpenwatersalamander
Bij bouwprojecten zoals deze hebben we altijd te maken met aanwezige planten en dieren. Het is de taak van de aannemer om hier tijdens de werkzaamheden zorgvuldig mee om te gaan. Boskalis heeft eigen ecologen in dienst die de projectteams adviseren en fysiek buiten de werkzaamheden begeleiden. Zo ook op de Kempenbaan-Oost.

Eén van de diersoorten die hier voorkomt is de alpenwatersalamander. Een salamander die met name voorkomt in het zuidelijk deel van Nederland. Hij onderscheidt zich van andere salamanders door zijn knaloranje buik zónder vlekken. Deze soort legt eitjes in watergangen, vooral in de nabijheid van bebost gebied of houtwallen. Buiten de periode dat ze in de watergangen zitten, zijn ze afhankelijk van deze beboste gebieden voor met name de overwintering.

Leefgebied
De salamander leeft op een voormalig bouwterrein van het werk aan de A2/N2, ten zuiden van de Kempenbaan en ten westen van de A2/N2. Dat is in de afgelopen jaren dichtgegroeid met bomen en struiken. Hier ligt ook een watergang. Een geschikte locatie voor de alpenwatersalamander dus!

Op deze plek is de nieuwe weg naar De Run 2100 gepland, die dwars door het leefgebied van deze soort gaat. De watergang wordt van het bosgebied afgescheiden door een weg. Om van de watergang naar het bosgebied te komen, moeten ze de nieuwe weg oversteken. En dat willen we niet, omdat ze de kans lopen om overreden te worden.

Maatregelen
De ecoloog heeft daarom meegekeken naar hoe en wanneer we de werkzaamheden uit konden voeren, met zo min mogelijk negatieve gevolgen voor de alpenwatersalamander.

Hoe ging dat in zijn werk?

• In de winterperiode zijn de dieren door de kou en ‘winterslaap’ niet actief. Daarom kappen we in die periode de bomen niet. We hebben gewacht tot de dieren uit hun winterslaap kwamen en naar de watergang trokken om hun eieren te leggen.
• De dieren die nog niet weggekropen waren richting de watergang, hebben we afgevangen met een paddenscherm met ingegraven emmers er tegenaan. De salamanders vielen via het paddenscherm vanzelf in de emmers. Die emmers werden dagelijks geleegd. Ook hebben we pallets in het gebied neergelegd. Hier konden de dieren onder kruipen, waarna ze gemakkelijk af te vangen waren.
• Alle gevonden dieren zijn uitgezet in de watergang naast het werkgebied, dat als tijdelijk leefgebied gold. Het afvangen heeft best een tijdje geduurd en het was even spannend, vanwege het komende broedseizoen voor vogels. Nadat we vijf dagen achter elkaar geen salamander meer vingen, konden we de bomen kappen.
• Naast de alpenwatersalamander hield onze ecoloog ook de activiteit van broedende vogels in de gaten. Er worden namelijk geen bomen gekapt waarin vogels een nest hebben gemaakt.
• Uiteindelijk zijn de bomen in april gekapt nadat we in totaal 121 dieren hadden afgevangen en verplaatst. 

Paddenscherm
Het paddenscherm staat er nog steeds. Dit is om te voorkomen dat er bij de werkzaamheden alsnog dieren op het werkterrein komen. Ook na de werkzaamheden kun je deze schermen langs de nieuwe weg naar De Run 2100 zien staan. Want naast het afvangen en verplaatsen van dieren tijdens het werk, is het ook belangrijk dat de alpenwatersalamander op deze locatie kan blijven zitten.

Veilige oversteek voor de alpenwatersalamander
Er is een oplossing bedacht zodat de salamander veilig naar de overkant kan komen. Onder de nieuwe weg leggen we twee buizen. Hierdoor kunnen de dieren vanuit de ene kant van de weg (bij het water, waar ze eieren leggen) naar de andere kant van de weg (bij het bos, waar ze overwinteren) komen. De alpenwatersalamander kan straks ook ter hoogte van de Genderbrug via een loopstrook onder de nieuwe weg door.

Maar het plaatsen van deze voorzieningen alleen is niet voldoende. Want hoe weten de dieren deze plekken te vinden? Met paddenschermen wordt de alpenwatersalamander richting deze plekken geleid. Zo kruipen ze niet alsnog de weg op. Voordat de dieren weer in overwintering gaan is de nieuwe weg naar De Run 2100 klaar en zijn alle voorzieningen voor de alpenwatersalamander gereed.

Extra leefgebied
Buiten de bekende plek van de alpenwatersalamander om, maken we extra leefgebied. Ten noorden van de Kempenbaan (langs de afrit van de N2) en ten zuiden van de Kempenbaan (ter hoogte van de Gender) leggen we twee poelen aan. Zo zijn er voldoende mogelijkheden voor de alpenwatersalamander om eieren te leggen.

We maken we het gebied sowieso meer geschikt voor amfibieën. Zo maken we bij watergangen een flauw talud, leggen we boomstronken van gekapte bomen op de oevers neer die én planten we struiken aan. Op deze manier dragen we  bij aan het versterken van de biodiversiteit en leefbaarheid, ook bij verkeersprojecten.